ေမာ္ေတာ္ယာဥ္အိတ္ေဇာေငြ.မ် ား

                   ေမာ္ေတာ္ယာဥ္ေတြရဲ.ေလာင္စာဆီေတြျဖစ္တဲ့ဓါတ္ဆီ၊ဒီဇယ္၊သဘာ၀ဓါတ္ေငြ.၊ေရနံဓါတ္ေငြ.ရည္၊
စတာေတြဟာ ရုပ္ၾကြင္းေလာင္စာေတြျဖစ္ျပီး ဟိုက္ဒရိုဂ်င္နဲ.ကာဘြန္ေပါင္းစပ္ထားတဲ့ေအာ္ဂဲနစ္ျ ဒပ္ေပါင္း
ေတြျဖစ္ပါတယ္။
              သူတို.ဟာအင္ဂ် င္မီးေလာင္ေပါက္ကြဲခန္းထဲမွာေလထဲ ကေအာက္ဆီဂ် င္၊ နိုက္ထရိုဂ်င္ေတြ နဲ.
ေပါင္းစပ္ျပီးစြမ္းအင္ေတြျဖစ္လာပါတယ္။သီအိုရီအရအျပည့္အ၀ဓါတ္ျပဳ ရင္ေအာက္ပါအတိုင္းျဖစ္မွာပါ။
      ေလာင္စာဆီ   +     ေလ       =ကာဘြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုက္  +ေရ       +   နိုက္ထရိုဂ် င္
           (  HC  )      ( N2 & O2 )               ( CO2 )               ( H2O)           ( N2 )            
                လက္ေတြ.မွာေတာ့သီအိုရီအတိုင္း အျပည့္အ၀မျဖစ္နိုင္ပါဘူး၊ အဲဒီအခါကၽြန္ေတာ္တို.အတြက္
အနၱရာယ္ျဖစ္ေစတဲ့ ျဒပ္ေပါင္းေတြ ထြက္ရွိလာပါတယ္ ၊ေလထုအရည္အေသြးကြာတာနဲ.အမ်ွ ထြက္ရွိမယ့္
ဓါတ္ေငြ.၊ျဒပ္ေပါင္းေတြလည္းကြာသြားမွာပါ။ အနည္းငယ္သာပါတာေတြကို မစဥ္းစားရင္ေအာက္ပါအတိုင္း
အိတ္ေဇာေငြ.ေတြထြက္ရွိပါလိမ့္မယ္။
         ေလာင္စာဆီ   +  ေလ   =မီးမေလာင္(သို.)တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းေလာင္ကၽြမ္းေလာင္စာဆီ
                                           unburnrned or partially burned hydrocarbon
                                           + နိုက္ထရိုဂ် င္ေအာက္ဆိုက္မ် ား  +   ကာဘြန္မိုေနာ့ဆိုက္
                                                          (  NOx )                              ( CO )
                                           +ကာဘြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုက္          +             ေရ
                                                          ( CO2 )                               ( H2O)  ထြက္လာတဲ့အိတ္ေဇာေငြ.ေတြကိုတင္ျပရ၇င္

ဟိုက္ဒရိုကာဘြန္(HC)
          အျပည့္အ၀ ေလာင္ကၽြမ္းျခင္းမရွိခဲ့တဲ့၊က် န္ရွိေနတဲ့ hydrocarbon ေတြဟာေနေရာင္ျခည္၊ျပင္ပ
ေလထု၊နိုက္ထရိုဂ် င္ေအာက္ဆိုက္ေတြနဲ.ေပါင္းျပီးေျမေပါ ္အိုဇုန္းလႊာ၊မီးခိုးျမဴ  ေတြျဖစ္လာပါတယ္။
          အဲဒါကမ် က္လံုးေတြစပ္မယ္။အသက္ရွဴ လမ္းေၾကာင္းဆိုင္ရာေရာဂါေတြျဖစ္လာနိုင္ပါတယ္။
ေခ် ာင္းဆိုး၊အသက္ရွဴ က် ပ္တာ၊အဆုတ္အားနည္းတာေတြျဖစ္နိုင္ပါတယ္။ေလထုအရည္အေသြးမေကာင္း
ရင္ အိတ္ေဇာေငြ.ေတြမွာ အဆိပ္အေတာက္ျဖစ္နိုင္တဲ့ ဓါတ္ေတြပိုပါလာမယ္။ျပီးေတာ့ အဲဒီအေငြ.ေတြ
ဟာေရာဂါေတြျဖစ္ေစတဲ့အေၾကာင္းအရင္းေတြျဖစ္လာပါတယ္ ။ျမိဳ.ျပေလထုညစ္ညမ္းမွဳ ရဲ.က်ယ္ျပန္.လာ
တဲ့ျပသ၁နာပါ။
အမွဳ န္မ် ား(Particulated Matter- PM)
           ဒီဇယ္အင္ဂ် င္ေတြကအမွဳ န္ေတြထြက္တာမ်ားပါတယ္။အဲဒီအမွဳ န္ေတြကအသက္ရွဴ တဲ့ေလနဲ.
အတူပါသြားျပီးအဆုတ္ကိုထိခိုက္ေစပါတယ္။
နိုက္ထရိုဂ် င္ေအာက္ဆိုက္မ် ား(NOx)
           ေလထဲကနိုက္ထရိုဂ် င္နဲ.ေအာက္ဆီဂ် င္ဟာအင္ဂ် င္ခန္းအတြင္းျမင္.မားတဲ့အပူခ် ိန္နဲ.ဖိအား
ေအာက္မွာေပါင္းစပ္သြားျပီးနိုက္ထရိုဂ် င္ေအာက္ဆိုက္အမ် ိဳ းမ် ိဳ းထြက္လာပါတယ္။အဲဒါေတြကေျမျပင္
အိုဇုန္းလႊာျဖစ္ဘို.အေထာက္အပံ့ေပးပါတယ္။အက္ဆစ္မိုးေတြရြာေစပါတယ္။နမိုးနီးယားလိုအဆုတ္ေရာ
ဂါေတြျဖစ္ေစပါတယ္။
ကာဘြန္မိုေနာ့ဆိုက္(CO)
         ဒီဓါတ္ေငြ.ကေတာ့တိုက္ရို္က္အဆိပ္ဓါတ္ေငြ.ျဖစ္ပါတယ္။အေရးပါတဲ့အစိတ္အပိုင္းေတြျဖစ္တဲ့
ဦးေဏွာက္၊နွလံုး၊စသည္တို.ကိုေသြးလွည့္ပတ္မွဳ ကေနေအာက္ဆီဂ်င္ပံ့ပိုးမွဳ ကိုအေနွာင့္အယွက္ျဖစ္ေစ
ပါတယ္။ေမြးကင္းစကေလးငယ္ေတြ၊သေနၥသားေတြနဲ.နာတာရွည္လူမမာေတြမွာပိုခံစားရပါတယ္။
ကာဘြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုက္(CO2)
           ဒီဓါတ္ေငြ.ကေတာ့လူကိုတိုက္ရိုက္အန ၱရာယ္မျပဳပါဘူး၊ဒါေပမယ့္ဖန္လံုအိမ္အာနိသင္ကိုျဖစ္ေစ
တဲ့ဓါတ္ေငြ.ပါ၊ရာသီဥတုေျပာင္းလဲျခင္းရဲ.အဓိကအေၾကာင္းအရင္းတစ္ခုပါ။
ဆာလဖါဒိုင္ေအာက္ဆိုက္(SO2)
           ဒီဇယ္ဆီလိုဆာလဖါပါတဲ့ေလာင္စာေတြကထြက္တဲ့ဒီဓါတ္ေငြ.ဟာျပင္ပေလထုနဲ.ဓါတ္ျပဳ ျပီးအမွဳန္
ေတြျဖစ္ပါတယ္၊ကေလးငယ္ေတြနဲ.ရင္ၾကပ္ေရာဂါရွိသူေတြမွာအဓိကအန ၱရာယ္ရွိပါတယ္။          http://www.extraordinaryroadtrip.org/research-library/air-pollution/vehicle-emissions /combustion.asp    (refference link)